سؤالی که بسیاری از افراد درگیر در اختلافات حقوقی با آن مواجه می‌شوند این است که آیا دعوای آن‌ها حقوقی است یا کیفری؟ و شکایت کیفری بهتر است یا حقوقی؟
انتخاب نوع دعوی به ماهیت اختلاف بستگی دارد. اگر جرمی رخ داده باشد، مانند سرقت، کلاهبرداری یا ضرب و جرح، باید دعوای کیفری مطرح شود. اما اگر اختلاف بر سر یک حق مدنی باشد، مانند اختلاف در قرارداد یا مالکیت، باید دعوای حقوقی مطرح شود.
اگر دعوای شما کیفری باشد می توانید از بهترین وکیل مشهد یا سایر شهرهای ایران مشاوره بگیرید.
شکایت کیفری بهتر است یا حقوقی؟
پرسیدن این سوال که شکایت حقوقی بهتر است یا کیفری، درست مثل این است که بپرسیم در رانندگی فرمان مهم‌تر است یا دنده. هر دو برای رسیدن به مقصد ایمن ضروری‌اند. شکایت‌های حقوقی و کیفری هم همین‌طور. هر کدام برای حل مشکلات خاصی طراحی شده‌اند. اگر آن‌ها را در جای مناسب خود استفاده کنید، می‌توانید نتیجه بهتر و مناسب تری را بگیرید.
در اینجا فقط می شود به تفاوت های این دو موضوع پرداخت و با توجه به آن تصمیم مناسب را اتخاذ کرد.
شکایت کیفری چیست؟
درخواست شکایت کیفری در مورد فرد یا افرادی که مرتکب جرایمی شده‌اند، به منظور تعقیب قانونی آن‌ها و مجازات متناسب با جرم ارتکابی انجام می‌شود. زمانی که حقوق فردی، چه به صورت جانی، مالی، یا معنوی (مانند آبرو و شخصیت) به طور غیرقانونی ضایع شود، فرد میتواند با طرح دعوی کیفری، از طریق مراجع قضایی به دنبال احقاق حق خود باشد. جرایمی مانند دزدی، سرقت، کلاهبرداری، ضرب و جرح، توهین، افترا، نشر اکاذیب، تخریب اموال و خیانت در امانت، از جمله مواردی هستند که در دادگاه کیفری رسیدگی می‌شوند.
بسیاری از جرایم علاوه بر جنبه کیفری، جنبه حقوقی نیز دارند. این به این معنی است که علاوه بر مجازات مجرم، فرد آسیب دیده میتواند خسارات وارده را نیز از او مطالبه کند. این موضوع به ویژه در مواردی که جرم ارتکابی منجر به خسارت مالی یا معنوی به فرد دیگری شده باشد، اهمیت پیدا می‌کند
انواع جرایم کیفری
در قانون جمهوری اسلامی ایران جرایم کیفری به سه دسته کلی تقسیم می شوند:
جرایم علیه اشخاص:
- به جرایمی گفته می‌شود که به طور مستقیم به جان، سلامتی، آزادی، حیثیت یا سایر حقوق شخصی افراد آسیب می‌رسانند.
- مثال: قتل، ضرب و جرح، تهدید، توهین، آدم‌ربایی، تجاوز به عنف
جرایم علیه اموال و مالکیت:
- به جرایمی گفته می‌شود که به اموال منقول یا غیرمنقول افراد آسیب می‌رسانند یا مالکیت آن‌ها را نقض می‌کنند.
- مثال: سرقت، کلاهبرداری، اختلاس، تصرف عدوانی، تخریب اموال
جرایم علیه امنیت و آسایش عمومی:
- به جرایمی گفته می‌شود که به نظم عمومی، امنیت جامعه یا آسایش عمومی آسیب می‌رسانند.
- مثال: محاربه، افساد فی الارض، اغتشاش، اخلال در نظم عمومی
دادگاه های بررسی کننده جرایم کیفری
به همین منظور دادگاه های مشخصی هم برای جرایم کیفری مشخص شده اند که عبارتند از:
- دادگاه نظامی
- دادگاه روحانیت
- دادگاه کیفری یک
- دادگاه کیفری دو
- دادگاه انقلاب
- دادگاه کودکان و نوجوانان
شکایت حقوقی چیست؟
دعاوی حقوقی به مجموعه‌ای از اختلافات گفته می‌شود که در آن‌ها حقوق مادی یا معنوی افراد نقض شده است. هرگونه خسارت وارد شده به اموال، سلامتی، آبرو یا سایر حقوق افراد، میتواند موضوع یک دعوای حقوقی باشد. در این نوع دعاوی، فردی که شکایت را مطرح می‌کند، خواهان و فردی که علیه او شکایت شده است، خوانده نامیده می‌شود.
موارد رایج دعاوی حقوقی شامل اختلافات ملکی (مانند دعاوی تخلیه، رفع تصرف، تقسیم ارث)، دعاوی قراردادها (مانند دعاوی فسخ قرارداد، مطالبه خسارت ناشی از نقض قرارداد)، دعاوی خانواده (مانند طلاق، نفقه، حضانت) و دعاوی ارث و میراث می‌شود.
تفاوت های شکایت حقوقی و کیفری
شکایت کیفری و شکایت حقوقی دو نوع دعوا هستند که هر کدام اهداف، مراحل و قوانین خاص خود را دارند. در ادامه به بررسی تفاوت‌های اساسی این دو نوع دعوا می‌پردازیم:
- شکایت کیفری زمانی مطرح می‌شود که فردی مرتکب جرمی شده باشد و دادگاه برای آن جرم مجازاتی را تعیین کند. اما در شکایت‌های حقوقی، هدف جبران خسارت وارد شده به فرد شاکی است و مجازات کیفری در نظر گرفته نمی‌شود. قانون، افراد را ملزم می‌کند تا خسارات وارده به دیگران را جبران کنند تا فرد شاکی به حقوق خود برسد.
- برای طرح شکایت کیفری، وکیل میتواند از هر نوع کاغذی استفاده کند. اما در مورد شکایت حقوقی، حتما باید از برگه مخصوص دادخواست حقوقی استفاده شود. در غیر این صورت، دادگاه شکایت را نخواهد پذیرفت.
- در دعاوی کیفری، شکایت ابتدا به دادسرا ارائه می‌شود. دادستان پس از بررسی اولیه، دستور تحقیقات مقدماتی را صادر می کند که توسط ضابطین قضایی (مانند پلیس و بازپرس) انجام می‌شود. پس از اتمام تحقیقات و صدور کیفرخواست، پرونده به دادگاه کیفری ارسال می‌شود. اما در دعاوی حقوقی، شکایت مستقیماً به دادگاه حقوقی تقدیم می‌شود و قاضی پس از بررسی ادعاهای طرفین و دلایل آن‌ها، حکم نهایی را صادر می‌کند.
- در دعاوی کیفری، حضور وکیل الزامی است و دادگاه موظف است برای متهمی که وکیل ندارد، وکیل تسخیری تعیین کند. وکیل تسخیری وظیفه دارد از حقوق متهم دفاع کند. اما در دعاوی حقوقی، حضور وکیل اختیاری است. با این حال، به دلیل پیچیدگی قوانین و رویه‌های دادرسی، توصیه می‌شود که افراد از مشاوره حقوقی وکیل استفاده کنند. وکیل حقوقی میتواند در تنظیم دادخواست، شرکت در جلسات دادرسی و دفاع از حقوق موکل، به او کمک کند.
- دعاوی کیفری معمولاً به جرایم و تخلفات مربوط می‌شود و هدف از آن‌ها مجازات مجرم است. به همین دلیل، هزینه دادرسی در این نوع دعاوی به صورت ثابت تعیین می‌شود. اما دعاوی حقوقی به اختلافات مالی و غیرمالی بین افراد مربوط می‌شود و ارزش خواسته در هر دعوا متفاوت است. بنابراین، هزینه دادرسی در دعاوی حقوقی متناسب با ارزش خواسته محاسبه می‌شود.
- در دعاوی کیفری، جرم ارتکابی نه تنها به حقوق شاکی، بلکه به حقوق جامعه نیز آسیب می‌رساند. به همین دلیل، حتی اگر شاکی از شکایت خود صرف‌نظر کند، دادگاه موظف است به تعقیب کیفری متهم ادامه دهد و در صورت اثبات جرم، مجازات قانونی را برای وی در نظر بگیرد. اما در دعاوی حقوقی، موضوع اختلاف بین دو شخص خصوصی است و با انصراف خواهان، تعهد قانونی برای ادامه رسیدگی وجود ندارد.
- در دعاوی کیفری، فردی که شکایت می‌کند “شاکی” نامیده می‌شود و فردی که متهم به ارتکاب جرم است، “مشتکی عنه” یا “متهم” نامیده می‌شود. در این نوع دعاوی، جامعه به عنوان یک کل به دنبال مجازات فرد مجرم است. اما در دعاوی حقوقی، فردی که خواستار احقاق حق خود است “خواهان” و فردی که علیه او دعوی شده است “خوانده” نامیده می‌شود. در این نوع دعاوی، اختلاف بین دو شخص خصوصی است و هدف، احقاق حق یکی از آن‌هاست.
- در دعاوی کیفری، اگر متهم به احضاریه دادگاه توجه نکند، حکم جلب برای وی صادر می‌شود تا به اجبار در دادگاه حاضر شود. این به دلیل آن است که جرم ارتکابی به جامعه آسیب می‌رساند و دادگاه موظف است به دنبال کشف حقیقت و مجازات مجرم باشد. اما در دعاوی حقوقی، اگر خوانده به اخطاریه دادگاه توجه نکند، دادگاه میتواند حکم غیابی به نفع خواهان صادر کند. این به دلیل آن است که دعاوی حقوقی معمولاً بین دو شخص خصوصی است و اگر یکی از طرفین در دادگاه حاضر نشود، دادگاه میتواند بر اساس ادعاهای طرف حاضر، حکم صادر کند.
سخن پایانی شکایت کیفری بهتر است یا حقوقی
در این مقاله به پاسخ این سوال پرداختیم و گفتیم که اینکه شکایت کیفری بهتر است یا حقوقی کاملا به موضوع دعوا بستگی دارد و بدون بررسی اینکه مشکل پیش آمده کیفری است یا حقوقی نمی توان این موضوع را تعیین کرد.
مشورت با یک وکیل پایه یک دادگستری، به‌ویژه در پرونده‌های کیفری و حقوقی به دلیل پیچیدگی قوانین و تنظیم انواع دادخواست و استرس و اضطراب از اهمیت بالایی برخوردار است. در نتیجه، اگر با هرگونه مسئله حقوقی یا کیفری روبرو شدید، بهتر است در اولین فرصت با یک وکیل پایه یک دادگستری مشورت کنید.
سوالات متداول شکایت کیفری بهتر است یا حقوقی
شکایت کیفری بهتر است یا حقوقی؟
ابتدا باید مشخص شود جرم حقوقی است یا کیفری یا شامل هر دو. بعد بر اساس آن می توان پاسخ صحیح را داد.
تفاوت شکایت حقوقی و کیفری چیست؟
شکایت حقوقی بیشتر مربوط به مسائل و مشکلات بین اشخاص است و شکایت کیفری علاوه بر این جنبه عمومی جرم هم در نظر گرفته می شود.
