نحوه انحصار وراثت مادر چگونه است

نحوه انحصار وراثت مادر مانند انحصار وراثت پدر است و تفاوتی با آن ندارد. در صورتی که مادر دارای یک فرزند باشد، تمام ارث به او می رسد و اگر چندین فرزند داشته باشد، بین فرزندان تقسیم می شود. ارث مادر برای فرزند پسر، دو برابر فرزند دختر است. برای سهولت در فرایند انحصار وراثت، می توان از بهترین وکیل مشهد یا سایر شهرها کمک گرفت.

ارث مادر به چه کسی می رسد؟

طبق قانون کشور ایران، میراث مادری که فوت شده، بر اساس طبقات ارث تقسیم می شود. طبقه بندی ارث و اولویت آنها به شرح زیر است:

1. پدر و مادر (اگر در قید حیات باشند)، فرزندان و نوه ها
2. اجداد، خواهران و برادران متوفی و فرزندان آنها
3. عموها، عمه ها، دایی ها، خاله ها و فرزندان آنها

اگر حتی یک نفر از طبقه بالاتر زنده باشد، تمام میراث به همان طبقه می رسد و طبقات پایین تر، سهمی از ارث نخواهند داشت. برای مثال اگر متوفی فرزند و نوه نداشته باشد و تنها یک مادر در قید حیات داشته باشد، همه میراث به او می رسد و به طبقات پایین تر مانند خواهر و برادر و… تعلق نمی گیرد.

نحوه انحصار وراثت مادر اگر پدر و مادر او در قید حیات باشند

اگر متوفی فرزند و نوه نداشته باشد و پدر و مادر او در قید حیات باشند، تقسیم ارث دو حالت دارد:

1. اگر تنها مادر یا فقط پدر وارث باشد، تمام ارث به او می رسد.
2. اگر هر دو نفر پدر و مادر در قید حیات باشند، به مادر یک سوم ارث و به پدر دو سوم تعلق می گیرد.

نحوه تقسیم ارث مادر میان فرزندان

اگر تنها وراث مادر، فرزندان او باشند، سه حالت دارد:

1. اگر وارث مادر فقط یک فرزند باشد؛ در این صورت تمام ترکه به او می رسد چه دختر باشد و چه پسر.
2. اگر متوفی چند فرزند همجنس، چه دختر و چه پسر داشته باشد، ارث به صورت مساوی بین آنها تقسیم می شود.
3. اگر متوفی چند فرزند دارد که برخی دختر و برخی پسر هستند؛ در این حالت پسر دو برابر دختر ارث می برد.

نکته مهم: اگر متوفی، فرزند حاصل از ازدواج موقت داشته باشد، به او نیز مانند سایر فرزندان ارث تعلق می گیرد.

نحوه انحصار وراثت مادر در صورت داشتن پدر و مادر و فرزند

اگر مادر دارای فرزند باشد و هنگام فوت او، والدینش هم در قید حیات باشند، یکی از حالت های زیر رخ می دهد:

1. اگر متوفی دارای پدر و مادر و یک فرزند دختر باشد، مادر او یک ششم و پدر نیز یک ششم ارث می برد. مقدار سه ششم به دختر می رسد. جمع سهم پدر و مادر و دختر، پنج ششم می شود؛ یک ششم باقیمانده میان وراث، به نسبت سهام ایشان تقسیم می گردد.
2. اگر متوفی، پدر و مادر و چند دختر داشته باشد، پدر و مادر هر کدام یک ششم ارث می برند و دو سوم ترکه یا چهار ششم به صورت مساوی بین دخترها تقسیم می شود. 
3. اگر متوفی دارای پدر و مادر و یک یا چند پسر باشد، پدر و مادر او هر کدام یک ششم ارث می برند و مابقی به فرزند یا فرزندان می رسد. 
4. اگر متوفی پدر و مادر و چندین فرزند دختر و پسر داشته باشد، پدر و مادر هر کدام یک ششم ارث می برند و مابقی ترکه بین فرزندان تقسیم می شود؛ بدین صورت که سهم پسر دو برابر سهم دختر خواهد بود.

سهم الارث شوهر از زن

اگر شوهر مادر در هنگام فوت او، زنده باشد، یکی از حالت های زیر صورت می گیرد:

1. اگر مادر فرزند نداشته باشد، میزان یک دوم یا نصف ترکه به شوهر او می رسد و یک دوم باقی مانده، میان بقیه وراث تقسیم خواهد شد.
2. اگر مادر دارای فرزند باشد، یک چهارم از ترکه به شوهر او می رسد و مابقی به فرزندان تعلق می گیرد. 

سهم الارث دختر از مادر

سهم الارث دختر از مادر به تعداد فرزندان او بستگی دارد:

1. اگر تنها یک دختر داشته باشد، تمام میراث به او تعلق می گیرد.
2. اگر چند دختر داشته باشد، ارث به صورت مساوی بین آنها تقسیم می شود.
3. اگر دارای چندین دختر و پسر باشد، سهم فرزندان پسر، دو برابر فرزندان دختر است.
4. اگر متوفی یک یا چند فرزند دختر و یک مادر داشته باشد، یک ششم اموال به مادر او و چهار ششم به دختر یا دختران او می رسد. یک پنجم باقیمانده ماترک، تقسیم بر پنج می شود؛ یک قسم مجدد به مادر و چهار قسم به دختران تعلق می گیرد.
5. اگر متوفی فرزند دختر داشته باشد و پدر و مادر او نیز در قید حیات باشند، یک ششم ارث به پدر، یک ششم به مادر و سه ششم به دختر تعلق می گیرد. یک ششم باقیمانده تقسیم بر پنج می شود؛ یک قسمت به پدر، یک قسمت به مادر و سه قسمت به دختر می رسد.
6. اگر متوفی دو فرزند دختر و پسر و پدر و مادر در قید حیات داشته باشد، یک ششم به پدر و یک ششم به مادر می رسد. چهار قسم باقیمانده بین فرزندان و با نسبت دو سهم پسر و یک سهم دختر تقسیم می شود.
7. اگر مادر هنگام زایمان یا در دوران حاملگی فوت کند و جنین زنده بماند، سهم جنین نیز با فرزندان دیگر برابر خواهد بود.

سهم الارث پسر از مادر

• چنانچه متوفی دارای پدر و مادر و فرزند پسر داشته باشد، سهم پدر و مادر یک سوم و سهم پسر دو سوم خواهد بود.
• اگر متوفی یک پسر داشته باشد، تمام میراث به وی می رسد.
• اگر متوفی دارای همسر و فرزند پسر باشد، یک قسم به همسر و سه قسم دیگر به فرزند پسر تعلق می گیرد.

مراحل نحوه انحصار وراثت مادر

برای انجام انحصار وراثت لازم است که مراحل زیر را به ترتیب انجام دهید:

• دریافت گواهی فوت

اولین اقدام برای آغاز پروسه انحصار وراثت، دریافت گواهی فوت متوفی است. این گواهی را می توانید به صورت حضوری یا اینترنتی از ثبت احوال دریافت کنید.

• مراجعه به شورای حل اختلاف

در مرحله دوم، یکی از وراث باید با همراه داشتن گواهی فوت مادر و همچنین مدارک شناسایی سایر ورثه، به شورای حل اختلاف آخرین شهر محل سکونت متوفی مراجعه کند. 

• مراجعه به دفتر اسناد با دو شاهد

در مرحله سوم، بردن دو شاهد به دفتر اسناد ضروری است. شهود باید تایید کنند که شما ورثه متوفی هستید.

• تحویل مدارک و استشهادیه

پس از تایید شهود، استشهادیه تهیه شده و مدارک هویتی را به شورای حل اختلاف برده و درخواست گواهی انحصار وراثت را ثبت کنید. 

• محاسبه مالیات بر ارث

در این مرحله مالیات تعلق گرفته بر ارث تعیین می شود. گواهی مالیاتی را حتما دریافت کنید.

• حضور در دادگاه

پس از انجام همه مراحل گفته شده، نیاز است در دادگاه حضور یابید تا گواهی انحصار وراثت صادر شود.

مدارک لازم برای انحصار وراثت مادر

برای انحصار وراثت مادر، مدارکی لازم است که حتما باید برای انجام پروسه انحصار وراثت همراه خود داشته باشید. این مدارک به شرح زیر هستند:

• گواهی فوت مادر
• استشهادیه انحصار وراثت
• شناسنامه متوفی
• شناسنامه و کارت ملی وراث 
• وصیت نامه متوفی ( در صورت وجود )

جمع بندی؛ نحوه انحصار وراثت مادر

نحوه انحصار وراثت مادر به این شکل است که میراث او، بر اساس طبقه بندی، میان خویشاوندان تقسیم می شود. در طبقه بندی ارث، پدر و مادر، فرزندان و نوه ها در اولویت قرار دارند؛ خواهران و برادران در طبقه بعدی هستند و اگر هیچ کس از این دو گروه وجود نداشت، میراث به عمه ها، عموها، دایی ها و خاله ها می رسد.

با توجه به ظرافت و پیچیدگی مبحث ارث، بهتر است از تخصص و علم یک وکیل استفاده کنید تا کار انحصار وراثت طبق روال قانونی و بدون دردسر و دلخوری بین ورثه انجام شود. گروه حقوقی نیکرا، با بهره گیری از وکلای متخصص و مجرب، آماده ارائه خدمات وکالت، مشاوره حقوقی و… می باشد.

سوالات متداول؛ نحوه انحصار وراثت مادر

آیا ارث مادر به فرزند نامشروع تعلق می گیرد؟

خیر. فرزند نامشروع طبق قوانین جمهوری اسلامی ایران به رسمیت شناخته نمی شود و از ارث بهره نمی برد. حتی اگر متوفی، هیچ وارث دیگری نداشته باشد، باز هم فرزند نامشروع از ارث او سهم نخواهد داشت.

آیا سهم الارث دختر و پسر برابر است؟

خیر. پسر دو برابر دختر ارث می برد.