پس از فوت هر فردی، علاوه بر رسیدگی به اموال و دارایی‌های باقی‌مانده، انجام مراحل قانونی برای تعیین وراث و سهم هر یک از آنها در بیمه تامین اجتماعی متوفی نیز ضروری است. این فرایند را “انحصار وراثت بیمه تامین اجتماعی” می‌نامند.
لازم به ذکر است که مستمری بیمه تامین اجتماعی به طور مستقیم ارث محسوب نمی‌شود. یعنی همه وراث نمی‌توانند از آن بهره‌مند شوند. تنها افراد مشخصی که شرایط قانونی لازم را داشته باشند، حق دریافت مستمری از بیمه تامین اجتماعی متوفی را خواهند داشت.
برای انجام این کار مراحلی باید طی شود مثل گرفتن گواهی فوت و تکمیل مدارک جهت ارائه به سازمان های مربوطه و … که گاهی به دلیل پیچیدگی این مراحل بهتر است از بهترین وکیل مشهد یا سایر شهرها کمک بگیرید.
مدارک لازم برای انحصار وراثت بیمه تامین اجتماعی
برای اینکه بتوان مشخص کرد چه کسانی حق دریافت سهم خود از بیمه تامین اجتماعی فرد متوفی را دارند، لازم است مراحل قانونی خاصی طی شود. در این فرایند، وراث (یا وکیل آنها) باید مدارک لازم را جمع‌آوری کرده و به اداره یا سازمانی که مسئول رسیدگی به این امور است، تحویل دهند.
این مدارک عبارتند از:
- تنظیم درخواست توسط بازماندگان
- گواهی اشتغال به تحصیل فرزندان
- اسناد مربوط به بیمه
- وصیت‌نامه (در صورت وجود)
- گواهی انحصار وراثت
- سند ازدواج دائم
- گواهی فوت
- شناسنامه و کارت ملی متوفی و وراث
شروط لازم برای دریافت مستمری بیمه اجتماعی توسط بازماندگان
شرایط انحصار وراثت و دریافت بیمه تامین اجتماعی مانند انحصار وراثت عادی نیست. کمی متفاوت است. برابر با ماده 80 قانون تامین اجتماعی که در سال 1354 تصویب شده است متوفی باید یکی ازز شرایط زیر را داشته باشد تا بازماندگان امکان دریافت بیمه تامین اجتماعی را داشته باشند:
- اگر متوفی در ۱۰ سال گذشته حداقل حق بیمه یک سال را پرداخت کرده باشد؛ البته این شرایط برای افرادی در نظر گرفته می شود که حق بیمه ۹۰ روز کار را در آخرین سال حیات خود پرداخته باشند.
- متوفی باید حداقل 20 سال سابقه بیمه داشته باشد.
- متوفی می بایست به دلیل از کار افتادگی مستمری بگیر بوده باشد.
- متوفی باید بر اثر بیماری خاص یا سوانح حین کار فوت شده باشد.
- متوفی حتما باید بازنشسته بیمه تامین اجتماعی باشد.
پس از انحصار وراثت بیمه تامین اجتماعی، مستمری به چه کسانی تعلق میگیرد؟
در ادامه افرادی که میتوانند این مستمری را دریافت کنند را با میزان سهم هر فرد بیان میکنیم:
انحصار وراثت بیمه تامین اجتماعی همسر
اگر فرد فوت شده زن باشد همسر وی (مرد) در صورتی می‌تواند از مستمری همسر متوفی برخوردار شود که شرایط زیر را دارا باشد:
- تحت تکفل بودن: همسر مرد باید بتواند ثابت کند که در طول زندگی مشترک، از نظر مالی به همسر خود وابسته بوده و توانایی تامین هزینه‌های زندگی را نداشته است.
- سن: سن همسر مرد باید حداقل ۶۰ سال تمام باشد.
- از کارافتادگی: در صورتی که همسر مرد به دلیل بیماری یا حادثه‌ای از کار افتاده باشد، بدون در نظر گرفتن سن و شرط تحت تکفل بودن، می‌تواند از مستمری همسر متوفی بهره‌مند شود.
در صورتی که همسر مرد شرایط فوق را دارا باشد، معمولاً نیمی از مستمری همسر متوفی به وی تعلق میگیرد. به عبارت دیگر، سهم همسر مرد از مستمری، ۵۰ درصد خواهد بود.
در صورتی که مردی که تحت پوشش بیمه بازنشستگی بوده است فوت کند، همسر او می‌تواند از نیمی از حقوق بازنشستگی همسر خود بهره‌مند شود. اگر این مرد چند همسر داشته باشد، این نیمی که به همسر تعلق میگیرد، به طور مساوی بین همه همسران تقسیم می‌شود. نکته مهم این است که حتی اگر همسر متوفی دوباره ازدواج کند، همچنان حق دریافت این مستمری را دارد، همانطور که در قانون حمایت از خانواده آمده است.
انحصار وراثت بیمه تامین اجتماعی فرزند پسر
به طور معمول، هر یک از فرزندان پسر متوفی، ۲۵ درصد از کل مستمری را دریافت میکنند. فرزندان پسر متوفی در صورتی که شرایط زیر را دارا باشند، میتوانند از مستمری پدر خود بهره‌مند شوند:
- سن: سن فرزند پسر باید کمتر از ۱۸ سال تمام باشد.
- اشتغال به تحصیل: در صورتی که فرزند پسر ۱۸ سال تمام و یا بیشتر باشد، باید گواهی اشتغال به تحصیل در یکی از مقاطع تحصیلی را ارائه دهد.
- معلولیت: اگر فرزند پسر به دلیل نقص عضو یا بیماری قادر به کار نباشد، بدون در نظر گرفتن سن و شرایط اشتغال به تحصیل، می‌تواند از مستمری بهره‌مند شود.
انحصار وراثت بیمه تامین اجتماعی فرزند دختر
فرزندان دختر متوفی نیز 25 درصد از کل مستمری را می توانند دریافت کنند اما در صورت وجود شرایط زیر:
- وضعیت شغلی: فرزند دختر نباید شاغل باشد. به عبارت دیگر، وی نباید درآمدی از محل کار داشته باشد.
- وضعیت تاهل: فرزند دختر نباید ازدواج کرده باشد.
انحصار وراثت بیمه تامین اجتماعی فرزند خوانده
تمامی شرایطی که برای فرزندان عادی موفی وجود دارد برای فرزند خوانده هم صادق است و تفاوتی در این بین وجود ندارد.
انحصار وراثت بیمه تامین اجتماعی پدر و مادر متوفی
در صورتی که والدین متوفی تحت تکفل وی بوده و شرایط زیر را دارا باشند، میتوانند از مستمری وی سهم ببرند:
- تحت تکفل بودن: والدین باید بتوانند ثابت کنند که در طول زندگی متوفی، از نظر مالی به وی وابسته بوده و توانایی تامین هزینه‌های زندگی را نداشته‌اند.
- سن: سن مادر باید حداقل 55 سال تمام باشد و سن پدر باید حداقل 60 سال تمام باشد.
- از کارافتادگی: والدین باید به دلیل بیماری یا حادثه‌ای از کار افتاده باشند.
- عدم دریافت مستمری از سازمان تامین اجتماعی: والدین نباید از سازمان تامین اجتماعی مستمری دریافت کنند.
برای انحصار وراثت بیمه تامین اجتماعی چه مراحلی باید طی شود
برای این موضوع ابتدا باید گواهی انحصار وراثت را تهیه کنید. برای این منظور این مراحل را باید انجام دهید:
به دفتر اسناد رسمی مراجعه کنید
برای دریافت گواهی انحصار وراثت ابتدا باید وراث یا وکیل آنها به همراه 3 شاهد که از اقوام درجه نیستند در دفتر اسناد رسمی حضور داشته باشند که وراث را تایید کنند.
مراجعه به شورای حل اختلاف محل فوت متوفی
وراث یا وکیل رسمی آنها با مدارکی همچون عقدنامه، گواهی فوت، شناسنامه و کارت ملی وراث و استشهادیه به شورای حل اختلاف محل سکونت متوفی مراجعه میکنند و در آنجا درخواست ثبت می شود.
انتشار آگهی
به مدت یک ماه آگهی در روزنامه کثیرالانتشار چاپ می شود تا اگر کسی ادعایی بر ارث و میراث یا هر چیز دیگری دارد وضعیتش مشخص شود.
پس از یکماه اگر کسی ادعایی نکرد گواهی فوت صادر خواهد شد.
حضور در سازمان تامین اجتماعی
در انتها و نهایت تا 9 ماه به همراه این گواهی و سایر مدارک باید وراث در سازمان تامین اجتماعی حضور یابند و ادامه کارهای خود را انجام دهند.
سوالات متداول انحصار وراثت بیمه تامین اجتماعی
مدت زمان انجام انحصار وراثت بیمه تامین اجتماعی چقدر است؟
کلیه کارهایی که باید برای این موضوع انجام داد بین 1 الی 2 ماه زمان می برد.
مدارک لازم برای انحصار وراثت بیمه تامین اجتماعی چیست؟
- شناسنامه و کارت ملی وراث
- گواهی فوت متوفی
- کارت ملی و شناسنامه متوفی
- گواهی انحصار وراثت
بیمه تامین اجتماعی پس از فوت به چه کسانی تعلق می گیرد؟
همسر، پسر، دختر، فرزند خوانده، پدر، مادر
