مدارک لازم برای اثبات خیانت در امانت چیست؟

خیانت در امانت تنها یک رذیله اخلاقی و رفتار ناپسند نیست، بلکه از چنان قبح اجتماعی برخوردار است که اغلب جوامع بشری در برابر آن رویکردی کیفری را دنبال می کنند. اسناد امضا شده ی بین طرفین، رسیدهای بانکی و شهادت شهود از جمله مدارک لازم برای اثبات خیانت در امانت محسوب می شوند. خیانت در امانت با توجه به ماده 674 قانون مجازات اسلامی مصوب 1375 عبارتست از استعمال، تصاحب یا تلف یا مفقود نمودن عمدی اموال، اشیا یا اسناد غیر از سوی کسی که این اموال به او سپرده شده است و بنا بر این بوده که آن را مسترد نماید یا به مصرف معینی برساند.

در نظر بگیرید که دوست شما چکی را به عنوان امانت به شما داده است تا آن را تا ماه آینده نگهداری کنید و سپس به او برگردانید. شما به عنوان فردی که امانت را پذیرفته‌اید، وظیفه دارید که از آن چک محافظت کنید. با این وجود، شما به درخواست کسی که چک را صادر کرده و حسابش موجودی نداشته، آن را از بین برده‌اید. این کار شما، به طور واضح، نمونه‌ای از خیانت در امانت است. در صورت رخ دادن این جرم، برای اثبات آن و پس گرفتن اموال، از بهترین وکیل مشهد یا سایر شهرها کمک بگیرید.

چه مدارکی برای اثبات خیانت در امانت لازم است؟

در صورتی که یک شخص، اموالی را به امانت به کسی بسپارد و طرف مقابل، از پس دادن آنها خودداری کند یا باعث از بین رفتنشان شده باشد، خیانت در امانت رخ داده است. در این شرایط، فرد امانت دهنده باید رابطه امانی و تخلف از آن را ثابت کرده و حق و حقوق خود را به صورت قانونی مطالبه کند. مدارک لازم برای اثبات خیانت در امانت به شرح زیر می باشد:

1. قرارداد کتبی امانت

قراردادی که بین طرفین تنظیم شده و تاریخ، امضای طرفین و اموال سپرده شده به صورت دقیق و واضح در آن نوشته شده باشد، قوی ترین مدرک برای اثبات خیانت در امانت به شمار می رود.

2. رسید یا سند رسمی تحویل اموال

اگر برای سپردن اموال، رسید یا سندی بین طرفین صادر شده است، این سند می تواند به عنوان یک مدرک قانونی به مراجع قضایی ارائه شود.

3. مدارک بانکی برای اثبات خیانت در امانت

اگر مال امانت داده شده، از طریق بانک، منتقل شده باشد، گردش حساب بانکی، فیش های واریزی و برداشتی، می توانند به عنوان مدارک لازم برای اثبات خیانت در امانت مورد استفاده قرار بگیرند. با این شواهد می توان انتقال مال و عدم بازگشت آن را ثابت کرد.

4. پیام‌ها و مکاتبات ثابت کننده امانت

از پیام های متنی، ایمیل ها و هرگونه مکاتبه ای که بین طرفین رد و بدل شده باشد و توافق بر سر سپردن اموال را نشان دهد، می توان به عنوان مدرک استفاده کرد.

5. گواهی شهود برای امانت اموال

از شهادت اشخاصی که از سپردن اموال و عدم بازگشت آنها اطلاع دارند، می توان به عنوان یکی از مدارک لازم برای اثبات خیانت در امانت، در دادگاه مطرح شود. این افراد باید به صورت کتبی شهادت خود را ارائه دهند و در صورت لزوم در دادگاه حاضر شوند.

6. کارشناسی اموال و محاسبه خسارت وارد شده

در مواردی که بین فرد امانت دهنده و امانت گیرنده، اختلاف بر سر ارزش مالی اموال وجود داشته باشد، کارشناس رسمی دادگستری در مورد ارزش اموال و میزان خسارت وارده نظر می دهد.

شرایط اثبات خیانت در امانت

علاوه بر مدارک لازم برای اثبات جرم خیانت در امانت، شرایط زیر نیز باید برای اثبات این جرم وجود داشته باشند:

• جرم خیانت در امانت، در مورد اموال قابل اثبات مانند سفته، سند و… انجام شده باشد.
• مالک، مال یا سند خود را به امانت به طرف مقابل سپرده باشد.
• سواستفاده امین از اموال امانت داده شده را بتوان اثبات کرد.
• دو شاهد عاقل و بالغ برای اثبات خیانت در امانت شهادت دهند.

عناصر جرم خیانت در امانت چیست

جرم خیانت در امانت دارای 3 عنصر قانونی، معنوی و مادی به شرح زیر است:

1. عنصر قانونی خیانت در امانت

در ماده ۶۷۴ قانون مجازات اسلامی اعلام می شودکه: “هرگاه اموال منقول یا غیرمنقول یا نوشته‌هایی مانند برات، چک و اسناد به‌عنوان اجاره، امانت، رهن یا وکالت به شخصی سپرده شود و آن شخص به‌طور عمدی آنها را تصاحب، تلف، مفقود یا سوءاستفاده کند، به شش ماه تا سه سال حبس محکوم می‌شود.”

2. عنصر مادی خیانت در امانت

رفتار های مجرمانه شامل عنصر مادی خیانت در امانت می شوند که شمال موارد زیر است:

• مفقود کردن: مال امانت داده شده در دسترس صاحب آن قرار نگیرد یا پنهان شود
• استفاده نابجا: استفاده از مال امانت داده شده بدون اجازه مالک اصلی آن
• اتلاف کردن: از بین بردن مال امانت داده شده
• تصرف: مالک شدن مال امانت داده شده بدون اجازه مالک اصلی آن

3. عنصر معنوی خیانت در امانت

یکی از اساسی‌ ترین عناصر جرم خیانت در امانت، سوء نیت امین است. به بیان دقیق‌ تر، زمانی این جرم محقق می‌ شود که فرد امین با آگاهی و عمد، به قصد وارد کردن ضرر به مالک، از اعتماد سوء استفاده کند و مال امانی را خلاف تعهد خود به کار گیرد.
توجه کنید که برای صدق عنوان خیانت در امانت کافی است که مال به نحوی در اختیار امین قرار گیرد یا در تصرف او در آید. به عنوان مثال اگر انبار برنجی بین متهم و شاکی مشترک بوده، همین قدر که کلید انبار در دست متهم باشد، او در عرف امین محسوب می شود و تصاحب کردن برنج متعلق به شاکی در انبار مشترک به وسیله فروختن آن خیانت در امانت محسوب می گردد.

مجازات جرم خیانت در امانت چیست

بر اساس ماده ۶۷۴ قانون مجازات اسلامی، مجازات جرم خیانت در امانت حبس از شش ماه تا سه سال تعیین شده است. اما با تصویب قانون کاهش مجازات حبس تعزیری در سال 1399 این میزان کاهش یافته و مجازات جدید آن بین سه ماه تا یک‌ونیم سال حبس تعیین شده است.

رسیدگی به پرونده خیانت در امانت در دادگاه چگونه است

پس از بررسی و تهیه اسناد و مدارک مورد نیاز برای ثبت شکایت خیانت در امانت، باید شکواییه برای طرح دعوا در دادسرا تنظیم کنید. در این شکایت‌ نامه، مشخصات کامل مالک و فرد امین به‌ دقت درج شود. سپس با مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، شکایت‌ نامه خود را ثبت و برای دادسرا ارسال کنید تا روند رسیدگی به پرونده توسط مراجع قضایی آغاز شود.
پس از ثبت پرونده در دادسرای عمومی و دادگاه انقلاب شهرستان محل وقوع جرم، این پرونده برای انجام تحقیقات اولیه به کلانتری ارجاع می‌ شود. در این مرحله، متهم برای ارائه توضیحات احضار شده و پس از انجام تحقیقات مقدماتی، پرونده به همراه طرفین دعوا و مدارک به دادسرا بازگردانده می‌ شوند. در دادسرا، طرفین جهت تکمیل تحقیقات به بیان ادعاها و دفاعیات خود می‌ پردازند. در نهایت، دادگاه با بررسی دقیق اسناد، مدارک و نتایج تحقیقات، رأی نهایی خود را صادر می‌ کند.

شکایت خیانت در امانت چقدر زمان میبرد

بر اساس قانون جدید، شما می‌ توانید تا یک سال پس از تاریخ وقوع جرم از فرد خاطی شکایت کنید. مدت زمان رسیدگی و صدور حکم در هر پرونده متفاوت است و به عوامل مختلفی بستگی دارد. بنابراین، برای برآورد دقیق مدت زمان روند رسیدگی، توصیه می‌ شود با وکیل پرونده خود مشورت نمایید.

جمع بندی؛ برای اثبات خیانت در امانت چه مدارکی لازم است؟

شرایط ضروری برای تحقق جرم خیانت در امانت و اثبات آن به شرح زیر می باشد:
الف) شخصی که مال را به امین سپرده باید حقی قانونی بر مال داشته باشد(مالک عین باشد)
ب) مال باید به امین سپرده شود و امین از استرداد آن خودداری کند،
ج) مال مورد امانت باید عین مال یا وسیله تحصیل مال باشد، پس افشای راز، اسرار واطلاعات ویا حق اختراع نمیتواند خیانت درامانت باشد.

وکلای متخصص گروه حقوقی نیکرا، تجربه فراوانی در زمینه امور کیفری دارند و می توانند برای احقاق حقوقتان، شما را یاری کنند.

سوالات متداول؛ خیانت در امانت

مجازات خیانت در امانت چیست؟

مجازات خیانت در امانت، 3 ماه تا 18 ماه حبس است.

خیانت در امانت چه فرقی با کلاهبرداری دارد؟

مهم ترین فرق خیانت در امانت با کلاهبرداری این است که در کلاهبرداری، مالباخته(مجنی علیه) تحت تاثیر صحنه سازی و انجام مانورهای متقلبانه ی طرف مقابل اقدام به تحویل مال خود به آن شخص می نماید و اگر اغفال و فریبی از ناحیه ی مجرم نباشد این عمل مشمول عنوان کلاهبرداری نخواهد بود اما در خیانت در امانت، قربانی جرم ابتدا مال خود را با آسودگی خاطر به مجرم می دهد و در مرحله بعد است که مجرم از استرداد امانت خودداری می کند.
به عبارت ساده در کلاهبرداری اعمال مجرم از جمله دسیسه و نیرنگ است که منجر به گرفتن مال از طرف مقابل می گردد، اما در خیانت در امانت ابتدا مال از سوی صاحب آن به مجرم تحویل داده می شود و بعد از گرفتن مال است که اقداماتی از سوی مجرم انجام می شود و موجب تحقق جرم خیانت در امانت می گردد.

آیا انسان امانت داده شده (مثلا سپردن بچه به همسایه) میتواند موضوع خیانت درامانت باشد؟

خیر، چون در ماده 674 قانون مجازات اسلامی در مورد موضوع جرم خیانت در امانت از کلمه ی اموال سخن گفته شده است و انسان مال نیست.

خیانت در امانت چه فرقی با سرقت دارد؟

مهمترین تفاوت خیانت در امانت با سرقت این است که سرقت اختصاص به اموال منقول دارد و شامل اموال غیرمنقول نمیگردد اما خیانت در امانت هم اموال منقول و هم اموال غیرمنقول را در بر میگیرد.