حکم طلب ارث در زمان زنده بودن والدین از نظر شرعی و قانونی

بحث ارث و نحوه تقسیم آن یکی از مسائل مهم حقوقی و شرعی بوده که همواره مورد توجه قرار گرفته است. در قوانین ایران، حکم طلب ارث در زمان زنده بودن والدین پذیرفته نیست و اموال تنها پس از فوت فرد به ورثه منتقل می شود. با این حال، والدین می توانند از طریق هبه، صلح عمری، وصیت یا فروش اموال به ورثه دارایی های خود را در دوران حیات مدیریت کنند. همچنین، از نظر فقهی، شیعه و اهل سنت بر عدم امکان مطالبه ارث پیش از فوت تاکید دارند.

درخواست ارث پیش از وفات پیامدهای اخلاقی و خانوادگی منفی به همراه داشته و حتی موجب اختلافات میان وراث خواهد شد. در این میان، استفاده از بهترین وکیل مشهد یا سایر متخصصان حقوقی می تواند در تنظیم قراردادهای قانونی و جلوگیری از مشکلات احتمالی موثر باشد.

شرایط و مقررات قانونی تقسیم ارث توسط والدین

در قوانین مدنی ایران، تقسیم ارث پس از فوت شخص و بر اساس میزان و نوع رابطه ورثه با متوفی انجام می شود. والدین می توانند در زمان حیات خود اموالشان را از طریق هبه یا صلح منتقل کنند، که در این صورت آن اموال دیگر جزو ماترک محسوب نمی شوند. در غیر این صورت، پس از فوت، دارایی ها طبق قانون به فرزندان، همسر و سایر وراث تعلق می گیرد. بنابراین، حکم طلب ارث در زمان زنده بودن والدین پذیرفته نشده و تنها در صورتی که والدین به صورت قانونی و رسمی اموالشان را منتقل کنند، امکان پذیر خواهد بود.

بررسی امکان مطالبه ارث از پدر بر اساس قانون

مطالبه ارث از پدر در زمان حیات او طبق قانون مدنی ایران امکان پذیر نیست. در واقع، ارث فقط پس از فوت فرد به ورثه منتقل می شود و در دوران حیات، پدر می تواند تصمیم بگیرد که اموال خود را از طریق هبه یا صلح انتقال دهد، اما این امر به طور مستقیم به معنای مطالبه ارث نخواهد بود. بنابراین، حکم طلب ارث در زمان زنده بودن والدین وجود ندارد و اگر پدر دارایی خود را قبل از فوت واگذار کند، آن اموال دیگر به عنوان ارث در نظر گرفته نمی شوند و در تقسیم ماترک پس از فوت او شامل نمی گردد.

آیا می توان ارث مادر را در زمان حیات او مطالبه کرد؟

مطابق با قوانین ایران، مطالبه ارث از مادر در زمان حیات نیز قانونی نیست. در صورتی که مادر در حال حیات اموالی را به فرزند یا دیگری منتقل کند، این عمل تحت عنوان هبه یا صلح قرار می گیرد. تنها پس از فوت مادر، اموال او به ورثه منتقل شده و طبق نسبت های قانونی تقسیم می شود. بنابراین، درخواست ارث در زمان حیات مادر نه تنها قانونی نبوده، بلکه اصول فقهی و مدنی هم آن را مجاز نمی شمارد.

ارث در قانون مدنی؛ مفاهیم و اصول کلی

در قانون مدنی ایران، ارث به معنای انتقال دارایی های فرد متوفی به ورثه او است. این انتقال باید بر اساس قواعد شرعی و حقوقی صورت گیرد و وراث به طور قانونی از اموال فرد متوفی بهره مند می شوند. تقسیم ارث از طریق طبقات وراث تعیین می شود که شامل فرزندان، همسر، والدین و دیگر بستگان می باشد. اصول کلی این تقسیم بر مبنای نسبت های قانونی و فقهی بوده که در صورت بروز اختلافات، توسط محاکم قضائی حل و فصل می شود.

وراث قانونی زن و مرد چه کسانی هستند؟

وراث قانونی زن و مرد بر اساس قانون مدنی ایران مشخص می شوند. در صورت فوت یک فرد، ارث به کسانی تعلق می گیرد که در طبقات مختلف وراث قرار دارند. این طبقات شامل همسر، فرزندان، والدین و در صورت عدم وجود این افراد، سایر بستگان نزدیک هستند. به طور خاص، همسران (زن و شوهر) از یک چهارم تا یک دوم ماترک بهره مند می شوند. فرزندان نیز به عنوان ورثه اصلی، بسته به تعداد و جنسیت، سهم خود را دریافت می کنند. اگر فردی فرزند یا همسری نداشته باشد، والدین و سپس دیگر بستگان از دارایی های او ارث خواهند برد.

عواقب قانونی مطالبه ارث از والدین پیش از فوت

مطالبه ارث از والدین پیش از فوت آنها عواقب قانونی به همراه دارد. طبق قانون مدنی ایران، ارث تنها پس از فوت شخص به ورثه منتقل می شود و درخواست آن در زمان حیات غیرقانونی است. اگر فردی از والدین خود پیش از فوت اموالی را مطالبه کند، این امر به عنوان هبه یا صلح تلقی شده و ارث محسوب نمی گردد. چنین اقداماتی ممکن است باعث بروز مشکلات حقوقی و خانوادگی شده و در صورت عدم تنظیم درست، موجب اختلافات در تقسیم دارایی ها شود. علاوه بر این، چنین مطالبه ای می تواند منجر به بطلان قراردادهای مالی و حقوقی ختم گردد.

دیدگاه های فقهی شیعه و اهل سنت درباره ارث قبل از فوت

فقهای شیعه و اهل سنت اتفاق نظر دارند که ارث تنها پس از فوت شخص تحقق می یابد و پیش از آن، هیچ کس حق مطالبه آن را ندارد. از نظر شیعه، مالکیت اموال تا زمان حیات فرد کاملا در اختیار اوست و فرزندان نمی توانند سهمی را پیش از فوت درخواست کنند. در فقه اهل سنت نیز چنین مطالبه ای جایز نیست و برخلاف اصول شرعی محسوب می شود. با این حال، هر دو مکتب اجازه می دهند که فرد در زمان حیات خود، اموالش را از طریق هبه یا صلح به دیگران منتقل کند، اما این انتقال در چارچوب ارث قرار نمی گیرد.

تاثیرات اخلاقی و خانوادگی مطالبه ارث پیش از درگذشت والدین

درخواست ارث از والدین در زمان حیات آنها می تواند پیامدهای منفی بر روابط خانوادگی داشته باشد. این اقدام نشان دهنده بی احترامی به والدین و نادیده گرفتن جایگاه آنان محسوب شده و ممکن است موجب ناراحتی و رنجش شود. از نظر اخلاقی، چنین مطالبه ای می تواند سبب اختلاف میان فرزندان، ایجاد حس بی اعتمادی و حتی از هم گسستگی خانواده گردد. همچنین، این رفتار از منظر دینی نکوهش شده و با ارزش هایی مانند احترام به والدین و حفظ حرمت آنان در تضاد می باشد.

انواع تقسیم ارث در زمان حیات چیست؟

در قوانین مدنی و فقه اسلامی، تقسیم اموال در زمان حیات با ارث تفاوت دارد و به روش های مختلفی قابل انجام می باشد. حکم طلب ارث در زمان زنده بودن والدین این است که چنین درخواستی از نظر شرعی و قانونی جایز نیست، اما والدین می توانند اموال خود را در دوران حیات از طریق روش هایی اموال خود را به دیگران منتقل گردانند. این موارد به افراد امکان می دهند که در مورد دارایی های خود تصمیم گیری کنند.

هبه (بخشش اموال در زمان حیات)

هبه به معنای بخشش اختیاری اموال به شخصی دیگر در زمان حیات است. در این روش، مالک می تواند بدون دریافت هزینه ای، بخشی از دارایی خود را به فرد دیگری واگذار کند. این انتقال باید به صورت رسمی ثبت شود تا از بروز مشکلات قانونی جلوگیری گردد. همچنین، در صورت وقوع اختلاف، واهب (بخشنده) می تواند در برخی شرایط، هبه را فسخ کند.

صلح عمری (انتقال مالکیت با حفظ حق استفاده)

در صلح عمری، مالک می تواند ملک یا اموال خود را به دیگری منتقل کند، اما تا زمان حیات از منافع آن بهره مند شود. به عنوان مثال، پدر می تواند خانه اش را به نام فرزند کرده، اما حق سکونت در آن را تا پایان عمر برای خود محفوظ نگه دارد. این روش باعث می شود که اموال پس از فوت فرد بدون نیاز به طی کردن مراحل انحصار وراثت، به مالک جدید منتقل گردند.

وصیت (تقسیم اموال بعد از فوت)

وصیت یکی از راه های تعیین سرنوشت اموال پس از فوت است که فرد می تواند تا یک سوم دارایی خود را به شخص یا نهادی خاص اختصاص دهد. اگر وصیت نامه رسمی تنظیم شود، احتمال بروز اختلاف میان ورثه کاهش می یابد. در صورتی که وصیت بیش از یک سوم اموال را شامل شود، نیاز به رضایت سایر ورثه دارد و در غیر آن، مازاد آن معتبر نخواهد بود.

فروش اموال به ورثه (انتقال قانونی به نام فرزندان)

در این روش، والدین اموال خود را به ورثه فروخته و در ازای آن مبلغی دریافت می کنند. این شیوه نه تنها نوعی تقسیم دارایی محسوب می شود، بلکه از نظر قانونی نیز نوعی معامله به شمار می آید. فروش اموال به ورثه باعث می شود که آن دارایی ها دیگر مشمول قوانین ارث نشوند و انتقال مالکیت به طور رسمی و بدون نیاز به مراحل انحصار وراثت انجام گیرد.

نکات مهم درباره قوانین ارث و میراث طبق قانون مدنی ایران

1. مهلت انحصار وراثت: مطابق قوانین، ورثه موظف اند پس از فوت متوفی برای دریافت گواهی انحصار وراثت اقدام کنند تا امکان تقسیم دارایی ها فراهم شود.
2. محدودیت وصیت در ارث: بر اساس ماده 843 قانون مدنی، فرد فقط می تواند تا یک سوم اموال خود را وصیت کرده و اگر مقدار بیشتری از این عمل را انجام دهد، تنها در صورت رضایت سایر ورثه معتبر خواهد بود.
3. طبقات وراث و نحوه ارث بری: بر اساس مواد 862 تا 864 قانون مدنی، وراث به سه طبقه زیر تقسیم می شوند که وراث طبقه بعدی تنها در صورت نبودن طبقه قبلی ارث می برند. طبقه اول: پدر، مادر، فرزندان و نوه ها (در صورت فوت فرزند) هستند. در طبقه دوم اجداد، برادر، خواهر و فرزندان آن ها قرار دارند. طبقه سوم نیز شامل عمو، عمه، دایی، خاله و فرزندانشان می شود.
4. ارث فرزندان دختر و پسر: مطابق ماده 907 قانون مدنی، پسر دو برابر دختر ارث می برد، مگر اینکه وصیت یا توافق میان وراث صورت گیرد.
5. سهم الارث همسر: طبق ماده 946 قانون مدنی، سهم همسر از ارث به این صورت است که زن از اموال منقول و یک هشتم از اموال غیرمنقول ارث می برد (اگر فرزند داشته باشد) و در غیر این صورت، یک چهارم از اموال غیرمنقول را نیز دریافت می کند. در صورت نبودن فرزند، نصف اموال همسر برای مرد می شود و در غیر این آن، یک چهارم دارایی زن به او می رسد.
6. عدم ارث بری برخی افراد: طبق ماده 880 قانون مدنی، قاتل عمدی مورث، از ارث محروم می شود. همچنین، کافر از مسلمان ارث نبرده، اما مسلمان از کافر ارث می برد.
7. ارث بردن جنین: بر اساس ماده 878 قانون مدنی، اگر جنین در زمان فوت مورث نطفه اش منعقد شده باشد، در صورتی که زنده متولد شود، ارث خواهد برد.

نتیجه گیری؛ حکم طلب ارث در زمان زنده بودن والدین

حکم طلب ارث در زمان زنده بودن والدین از نظر شرعی و قانونی مردود است و تنها پس از فوت، دارایی ها میان ورثه تقسیم می شود. با این حال، والدین می توانند در زمان حیات از طریق هبه، صلح عمری، وصیت یا فروش اموال درباره دارایی های خود تصمیم گیری کنند. درخواست ارث پیش از فوت نه تنها از نظر قانونی فاقد اعتبار بوده، بلکه از نظر اخلاقی و خانوادگی نیز موجب بروز اختلاف و نارضایتی می گردد. بر اساس قوانین مدنی، وراث در طبقات مختلف تقسیم بندی شده اند و برخی افراد تحت شرایطی مانند کافر بودن و قاتل عمدی مورث از ارث محروم خواهند شد. آگاهی از این مقررات و بهره گیری از وکلای متخصص اهمیت زیادی دارد. در این زمینه، نیکرا با ارائه خدمات حقوقی دقیق و حرفه ای، بهترین مشاوره را برای حل و فصل دعاوی ارث ارائه می دهد.

سوالات متداول؛ طلب ارث قبل از فوت والدین

اگر یکی از ورثه قبل از فوت مورث از او مالی دریافت کند، آیا این مبلغ از سهم ارث او کسر می شود؟

در صورتی که این مبلغ به عنوان هبه باشد، از ارث او کسر نمی شود، مگر اینکه در وصیت یا توافق بین ورثه چنین شرطی درج شده باشد.

آیا فرزندخوانده از اموال والدین خوانده خود ارث می برد؟

خیر، اما والدین خوانده می توانند از طریق وصیت یا صلح، بخشی از اموالشان را به او منتقل کنند.

اگر فردی از ارث خود صرف نظر کند، سهم او به چه کسی می رسد؟

سهم او طبق قانون میان سایر وراث تقسیم می شود، مگر اینکه در وصیت نامه دستور دیگری تعیین شده باشد.

اگر متوفی دارای اموال نامشهود (مانند حق سرقفلی) باشد، چگونه میان ورثه تقسیم می شود؟

این اموال بر اساس ارزش کارشناسی محاسبه و مانند سایر دارایی ها میان ورثه تقسیم خواهد شد.