عدم نظارت موکل بر اقدامات وکیل و امکان سواستفاده وکیل از وکالت داده شده، از مهم ترین خطرات وکالت بلاعزل محسوب می شوند. این نوع وکالت، ابزار قدرتمندی است که در صورت عدم آگاهی و احتیاط نکردن، می تواند به وسیله ای برای سواستفاده تبدیل شود. مشورت با وکیل متخصص و تعیین مدت برای وکالت، از جمله راهکارهای کاهش خطرات وکالت کاری و بلاعزل محسوب می شوند.
وکالت بلاعزل چیست؟
منظور از وکالت، یک قرارداد است که با تنظیم آن، یکی از طرفین، نفر دیگر را به عنوان جایگزین خود انتخاب می کند. تفاوت وکالت بلاعزل با وکالت معمولی در این است که در وکالت معمولی، میتوان وکالتنامه را فسخ و وکیل را عزل کرد ولی در وکالت بلاعزل، موکل حق عزل وکیل و فسخ وکالتنامه را ندارد.
وکالت بلاعزل چه خطراتی دارد؟
وکالتنامه بلاعزل یک ابزار بسیار قدرتمند است که هم خوب است و هم می تواند بسیار خطرناک باشد. موارد زیر مهمترین خطرات وکالت بلاعزل هستند:
1- عدم امکان عزل وکیل
وکالت بلاعزل اگرچه در بعضی موارد کاربرد دارد اما با خطراتی نیز همراه است. مهم ترین خطر آن، عدم امکان عزل وکیل است. اگر وکیل خیانت در امانت انجام دهد یا وظایف خود را به درستی انجام ندهد، موکل نمی تواند به راحتی او را عزل کند و وکیل دیگری بگیرد.
2- امکان سواستفاده وکیل از وکالت داده شده
یکی از مشکلات بزرگ وکالت بلاعزل، سواستفاده وکیل است. وقتی موکل حق عزل وکیل خود را نداشته باشد، وکیل احساس قدرت می کند و ممکن است به جای فعالیت در جهت منافع موکل، منافع شخصی خود را ترجیح دهد. وکیل ممکن است تصمیم گیری های نادرست بگیرد، شفافیت نداشته باشد یا حتی اموال موکل را تصرف کند.
3- عدم نظارت موکل بر اقدامات وکیل
یکی از خطرات وکالت بلاعزل، عدم نظارت موکل بر اقدامات وکیل است. در این نوع وکالت، موکل توانایی لازم برای کنترل و نظارت بر فعالیت های وکیل را ندارد و این مسئله باعث می شود به صورت کامل در جریان امور قرار نگیرد.
4- سخت بودن اثبات سوءاستفاده از وکالت بلاعزل
اگر در وکالت بلاعزل وکیل از موقعیت و اختیارات خود سوءاستفاده کرده باشد، موکل نمی تواند به راحتی خیانت را ثابت کند. فرایند اثبات سوء نیت، پیچیده و زمانبر است و موکل برای بازپس گرفتن حق خود، باید مدارک و شواهد معتبر داشته باشد.
انواع وکالت بلاعزل
وکالت بلاعزل یک ابزار حقوقی است که در دو نوع وجود دارد که هر کدام ویژگی ها و شرایط خاصی دارند:
وکالت بلاعزل عام
وکالت بلاعزل عام بدین معناست که موکل برای انجام تمام امور خود، اختیار کامل به وکیل می دهد. با انعقاد این وکالتنامه، وکیل می تواند در تمام امور زندگی موکل از جمله کسب و کار، مسائل مالی، اداری، حقوقی و حتی شخصی او تصمیم گیری و اقدام کند.
وکالت بلاعزل خاص
منظور از وکالت بلاعزل، وکالتی است که برای انجام یک یا چند کار مشخص داده می شود. به عبارت دیگر، وکیل فقط در موارد و اموری که تعیین شده و در وکالتنامه درج شده است، اختیار تصمیم گیری دارد.
نکات مهم برای جلوگیری از خطرات وکالت بلاعزل
برای جلوگیری از خطراتی که ممکن است با وکالت بلاعزل به وجود آیند، خوب است که به نکات زیر توجه داشته باشید:
- تمام جزئیات وکالتنامه را با دقت فراوان بخوانید.
- قبل از تنظیم وکالتنامه در دفترخانه از اعتبار آن استعلام بگیرید.
- وکالت بلاعزل را فقط برای امور اداری استفاده کنید.
- برای خرید و فروش ملک و خودرو، به وکالتنامه اکتفا نکنید و در اولین فرصت برای دریافت سند آن اقدام نمایید.
- وکالتنامه را در دفتر اسناد رسمی ثبت کنید.
- تهیه دو نسخه از وکالتنامه ضروری است؛ یک نسخه دست موکل و دیگری نزد وکیل بماند.
- برای وکالتنامه، مدت زمان اعتبار قید کنید وگرنه وکالتنامه به صورت مادام العمر اعتبار خواهد داشت.
- حتما با یک وکیل متخصص مشورت کنید تا شما را برای تنظیم وکالتنامه راهنمایی کند.
باطل کردن وکالت بلاعزل
وکالت بلاعزل یک تعهد محکم محسوب می شود؛ اما در برخی شرایط، امکان باطل شدن آن وجود دارد که این شرایط عبارتند از:
1. وکالت بلاعزل بعد از فوت
در صورت فوت یکی از طرفین، وکالتنامه به صورت خودکار فسخ شده و اعتبار خود را از دست می دهد. اگر موکل فوت کند، وکیل دیگر حق انجام هیچ کاری از طرف او را نخواهد داشت.
2. دیوانگی یا جنون یکی از طرفین قرارداد
اگر یکی از طرفین، چه وکیل و چه موکل، به جنون مبتلا شود، وکالتنامه باطل می شود. فرد مجنون یا دیوانه، دیگر دارای اهلیت قانونی برای انجام امور حقوقی نیست.
3. اقاله وکالت بلاعزل
در صورت رضایت هر دو طرف، وکالتنامه قابل ابطال است. برای تحقق این امر، وکیل و موکل باید با یکدیگر به توافق برسند که وکالتنامه فسخ شود.
4. باطل شدن وکالت بلاعزل پس از زمان مقرر
اگر موکل و وکیل هنگام تنظیم وکالتنامه، مدت و تاریخ مشخصی برای اتمام وکالت تعیین کنند، پس از این تاریخ، وکالت پایان می یابد و وکیل هیچ اقدامی نمی تواند به نیابت از موکل انجام دهد.
5. باطل شدن وکالت بلاعزل پس از انجام کار مربوطه
اگر وکالت برای انجام کار مشخصی تنظیم شده باشد، پس از انجام شدن آن، به پایان می رسد. برای مثال، موکل به وکیل برای فروختن ملک، وکالت داده است، هنگامی که ملک فروخته شود، وکالت هم تمام می شود.
جمع بندی؛ خطرات وکالت بلاعزل
وکالت بلاعزل، علاوه بر مزایای فراوانی که دارد، دارای معایبی نیز هست و در بعضی موارد می تواند خطر آفرین باشد. عدم امکان عزل وکیل، امکان سواستفاده وکیل از اختیارات داده شده، عدم امکان نظارت موکل بر اقدامات وکیل، از جمله خطرات وکالت بلاعزل هستند. برای جلوگیری از این خطرات، توصیه می شود که هنگام تنظیم وکالتنامه مدت زمان و اقدامات مشخص، تعیین شده و در آن قید گردد. همچنین مشورت با وکیل متخصص، می تواند به شما کمک شایانی بکند تا دچار کلاهبرداری نشوید. گروه حقوقی نیکرا از 4 وکیل مجرب تشکیل شده است که این کارشناسان، شما را در امور حقوقی، به بهترین نحو یاری می کنند.
سوالات متداول؛ وکالت بلاعزل
آیا وکالت بلاعزل را می توان باطل کرد؟
وکالت بلاعزل، قرارداد محکی است اما در شرایطی مانند فوت یا جنون یکی از طرفین، انقضای تاریخ آن یا انجام شدن کار مشخص شده قابل ابطال می باشد.
آیا فروشنده بعد از دادن وکالت بلاعزل می تواند ملک خود را به فرد دیگری بفروشد؟
بله. تنظیم وکالتنامه به تنهایی به معنای فروش ملک نیست و فروشنده می تواند ملک را به خریدار دیگری بفروشد؛ مگر این که علاوه بر وکالتنامه، مبایعه نامه نیز تنظیم شده باشد.
